Maar juist als we ze het hardst nodig hebben,
tijdens rampen en incidenten, blijken ze
kwetsbaar. Dat was een van de belangrijkste
lessen van het congres De andere kant van
Opgeschaalde Zorg, woensdag 11 december in
Rotterdam. Buitenlandse deskundigen die
betrokken waren bij grote incidenten als de
orkaan Sandy, de stralingsramp bij Fukushima en
de aanslagen in Oslo en Boston, vertelden de 400
Nederlandse toehoorders wat zij aan die
kwetsbaarheid kunnen doen. De rode draad werd
langzaam maar zeker duidelijk: het is belangrijker
je voor te bereiden op de gevolgen van een ramp,
dan op de ramp zelf.
Betrokkenen bij rampen en aanslagen geven inkijk in opgeschaalde zorg en crisismanagement
crisisbeheersing draait om voorbereiding, goede systemen en
leiderschap
We gaan ervan uit dat ze er altijd zijn, en dat we er altijd terecht kunnen: ziekenhuizen.
‘The evacuation killed the patients’ - Koichi Tanigawa,
Fukushima
Hoe belangrijk een goed evacuatieplan is, werd treffend geïllustreerd door Koichi Tanigawa, expert op het
gebied van stralingsziekten en adviseur van de Japanse regering inzake de stralingsramp bij Fukushima. Als
gevolg van de zeebeving en de daarop volgende tsunami van maart 2011, raakten tal van ziekenhuizen in de
regio zwaar beschadigd en geheel of gedeeltelijk buiten gebruik. Grootscheepse evacuaties van patiënten
waren het gevolg. Kort na de ramp was er een explosie in de door de tsunami beschadigde kerncentrale bij
Fukushima. Op last van de regering werd het gebied rondom de centrale geëvacueerd. 840 ernstig zieken en
gehandicapten bleven noodgedwongen achter, totdat bij een tweede explosie veel radioactiviteit vrijkwam.
Daarom moesten ook zij het gebied uit.
Omdat er als gevolg van de tsunami niets anders
voorhanden was, werden voertuigen geregeld die
hiervoor niet geschikt waren. Een groot risico, zo
bleek later. Zestig zieken overleefden de
evacuatie niet. Een harde les. “The evacuation
killed the patients”, zei Tanigawa. “Terwijl deze
mensen, doordat ze binnen waren gebleven, niet
radioactief besmet waren.”
‘Binnen één uur 118 gewonden naar twee ziekenhuizen
brengen. Dat is uniek’ - Ron Walls, Boston
“We hadden een dubbele bezetting vanwege de wisseling van
diensten, de wegen waren zo goed als leeg omdat het een vrije dag
was en veel operatiekamers waren niet bezet; het was maandag.”
Belangrijk was daarnaast het optreden van één politieagent, die in alle
consternatie na de explosies op de politiezender alle collega’s beval
van de zender af te gaan, zodat de supervisor de ringweg kon laten
vrijmaken. “Hierdoor hadden de ambulances heel snel ruim baan”,
aldus Walls. “Het gevolg was dat we binnen één uur 118 gewonden
naar twee ziekenhuizen konden brengen. Zij hebben het allemaal
overleefd. Dat is uniek.”
Behalve de factor ‘geluk’ speelde ook de hulpvaardigheid van ‘gewone
mensen’ een rol. “Velen zijn gered door omstanders. Zij stelpten
bijvoorbeeld ernstige bloedingen met een riem. Waarschijnlijk hebben
ze in tv-series als E.R. gezien hoe dat moet. De les hiervan is dat mensen
veel hulpvaardiger zijn dan we vaak denken.”
